جراحی زیر چشم | همه چیز درباره بلفاروپلاستی پلک پایین

پف، تیرگی، یا افتادگی پلک پایین فقط یک مسئله ظاهری نیست؛ نشانه‌ای است از تغییرات ساختاری پوست، چربی و عضله در اطراف چشم که گاهی می‌تواند بینایی، اعتمادبه‌نفس یا حتی کیفیت زندگی فرد را مختل کند. جراحی زیر چشم (یا بلفاروپلاستی پلک پایین) پاسخی تخصصی به همین نیاز است؛ اما آیا همه افراد گزینه مناسبی برای این جراحی هستند؟ آیا جای زخم باقی می‌ماند؟ کدام نوع برش ایمن‌تر است؟
اگر جراحی زیر چشم توسط پزشک غیرمتخصص انجام شود، عوارضی مانند کشیدگی بیش از حد پلک، خشکی مزمن چشم یا حتی اختلال در بسته‌شدن کامل چشم، اصلاً دور از ذهن نیست.
در این مقاله علمی–کاربردی، با کمک بهترين جراح پلك در تهران، به تمام سؤالات مهم درباره انواع برش، شرایط انجام، مزایا، محدودیت‌ها و جایگزین‌ها پاسخ می‌دهیم.
پس اگر به‌دنبال تصمیمی هوشمندانه و ایمن هستید، خواندن ادامه مقاله را از دست ندهید.

جراحی زیر چشم چیست و چگونه انجام می‌شود؟

جراحی زیر چشم که در پزشکی به آن بلفاروپلاستی پلک پایین گفته می‌شود، یکی از پرکاربردترین روش‌های جوانسازی صورت است که با هدف کاهش پف، رفع کیسه‌های چربی، حذف پوست اضافه و بهبود خطوط ظریف اطراف چشم انجام می‌گیرد. این جراحی به‌ویژه برای افرادی که دچار ظاهری خسته، پیر یا دارای حلقه‌های تیره در ناحیه زیر چشم هستند، انتخابی مؤثر محسوب می‌شود.

هدف اصلی از جراحی زیر چشم

هدف از جراحی زیر چشم نه‌تنها جوان‌سازی و بهبود زیبایی ناحیه پلک پایین است، بلکه در بسیاری از موارد، کاهش مشکلات عملکردی پلک و حتی بهبود میدان دید نیز مطرح می‌باشد. این جراحی می‌تواند:

• پف‌کردگی و تجمع چربی را از بین ببرد،
• پوست افتاده و شل زیر چشم را جمع کند،
• ظاهر چهره را طبیعی‌تر، شاداب‌تر و استراحت‌کرده نشان دهد.

روش انجام بلفاروپلاستی پلک پایین

در این روش، پزشک متخصص از طریق برش‌هایی بسیار ظریف در ناحیه زیر پلک پایین (زیر مژه‌ها یا داخل پلک)، به چربی‌های اضافی دسترسی پیدا می‌کند. بسته به نیاز بیمار، چربی‌ها ممکن است برداشته یا جابه‌جا شوند. همچنین پوست اضافی در صورت لزوم حذف شده و عضلات ناحیه پلک سفت می‌شوند. این فرآیند در مجموع، ساختار طبیعی چشم را حفظ کرده و همزمان نشانه‌های پیری را کاهش می‌دهد.

انواع برش‌ها در جراحی زیر چشم

در جراحی زیر چشم معمولاً دو نوع برش استفاده می‌شود که هرکدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند:

• برش داخلی (Transconjunctival): 
  • از داخل پلک زده می‌شود و برای بیمارانی که فقط نیاز به حذف یا جابجایی چربی دارند (بدون پوست اضافه) مناسب است.
  • مزیت: بدون زخم پوستی قابل مشاهده، با بهبودی سریع‌تر و تورم کمتر.
• برش خارجی (Subciliary): 
  • زیر خط مژه‌ها روی پوست ایجاد می‌شود و برای بیمارانی که علاوه بر چربی، پوست اضافه هم دارند، استفاده می‌شود.
  • مزیت: امکان حذف پوست اضافی و بهبود چروک‌های ظریف با دسترسی بیشتر جراح.

مزایای درمانی و زیبایی جراحی زیر چشم

جراحی زیر چشم تنها جنبه زیبایی ندارد؛ بسیاری از بیماران به‌دلیل مشکلاتی مثل افتادگی پلک، خشکی مزمن چشم یا میدان دید محدود کاندید انجام این عمل می‌شوند. مهم‌ترین فواید این جراحی عبارت‌اند از:

• کاهش یا رفع کامل پف و کیسه‌های چربی زیر چشم
• بهبود فرم و استحکام پوست اطراف چشم
• جوانسازی طبیعی و هماهنگ با سایر اجزای صورت
• کمک به بهبود دید و راحتی عملکرد پلک پایین
   

چه کسانی کاندید مناسب جراحی زیر چشم هستند؟

جراحی زیر چشم (بلفاروپلاستی پلک پایین) یک روش مؤثر برای بهبود ظاهر ناحیه زیر چشم است، اما برای همه افراد مناسب نیست. این جراحی بیشتر به افرادی توصیه می‌شود که از نظر فیزیکی و روانی شرایط مساعدی دارند و هدف‌شان فقط جوان‌تر و شاداب‌تر شدن است، نه تغییر کامل چهره یا نتایج غیرواقعی. در ادامه به مهم‌ترین معیارهای انتخاب کاندیدای مناسب می‌پردازیم:

شرایط فیزیکی، سن و سلامت عمومی

برای انجام جراحی زیر چشم، بیمار باید از نظر سلامت عمومی در وضعیت مناسبی باشد. افرادی که فشار خون بالا، دیابت کنترل‌نشده، مشکلات قلبی یا اختلالات سیستم ایمنی دارند، ابتدا باید بیماری‌شان تحت کنترل قرار گیرد. معمولاً افراد بالای ۳۰ سال که علائم پیری در ناحیه پلک پایین دارند، بهترین گزینه برای این عمل محسوب می‌شوند.
همچنین، مصرف داروهای خاص مثل آسپرین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا مکمل‌های گیاهی که خونریزی را افزایش می‌دهند، باید پیش از عمل با مشورت پزشک قطع شوند.

انتظارات منطقی و واقع‌بینانه

یکی از مهم‌ترین معیارها، داشتن انتظارات واقع‌بینانه از نتیجه جراحی زیر چشم است. این عمل می‌تواند پف، گودی یا پوست اضافه را تا حد زیادی اصلاح کند، اما تضمینی برای حذف کامل همه تیرگی‌ها یا تغییر کامل ساختار چشم نیست. بیمار باید بداند که نتایج همیشه ۱۰۰٪ دائمی نیستند و با گذر زمان ممکن است تغییراتی ایجاد شود.

نقش پوست اضافه و شل‌شدگی پلک

افرادی که پوست اضافه یا شل‌شده در پلک پایین دارند، از کاندیدهای اصلی این جراحی محسوب می‌شوند. این حالت معمولاً در اثر افزایش سن یا عوامل ژنتیکی رخ می‌دهد و ظاهر چشم را خسته، پیر یا افتاده نشان می‌دهد. جراحی زیر چشم می‌تواند با حذف پوست اضافی و سفت‌سازی عضلات پلک، ظاهر طبیعی‌تری ایجاد کند.

تأثیر گودی زیر چشم و پف پلک پایین

وجود گودی زیر چشم (tear trough) یا پف پلک پایین، از مهم‌ترین دلایل مراجعه برای بلفاروپلاستی است. در برخی موارد، فقط جابجایی یا حذف چربی‌ها کافی است؛ اما گاهی برای پرکردن گودی نیاز به ترکیب این جراحی با تزریق فیلر یا انتقال چربی خواهد بود. بیمار باید با پزشک مشورت کند تا مشخص شود کدام نوع درمان مناسب‌تر است.

افتادگی پلک پایین و معیارهای جراحی

در مواردی که افتادگی پلک پایین شدید است و پلک به سمت بیرون چرخیده (ectropion)، یا تماس نادرست با کره چشم دارد، این وضعیت می‌تواند باعث خشکی چشم و ناراحتی شود. در چنین شرایطی، جراحی زیر چشم نه‌تنها جنبه زیبایی دارد بلکه عملکردی و درمانی نیز هست.
همچنین در صورتی که عضلات نگهدارنده پلک دچار ضعف شده باشند، جراح می‌تواند آن‌ها را تقویت یا اصلاح کند تا فرم طبیعی چشم حفظ شود.

جمع‌بندی کوتاه این بخش:

افراد بالای ۳۰ سال با پف، گودی یا پوست اضافه زیر چشم مناسب‌ترین کاندیدها هستند.
سلامت عمومی، انتظارات منطقی و آناتومی پلک در موفقیت جراحی مؤثرند.
جراحی زیر چشم ممکن است با روش‌هایی مثل تزریق چربی یا فیلر ترکیب شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
 

چه کسانی برای این جراحی مناسب نیستند؟

با وجود مزایای متعدد جراحی زیر چشم (بلفاروپلاستی پلک پایین)، این جراحی برای همه افراد توصیه نمی‌شود. در برخی موارد خاص، شرایط پزشکی یا روانی بیمار به‌گونه‌ای است که انجام این عمل با ریسک بالا یا نتایج نامطلوب همراه خواهد بود. در این بخش، مهم‌ترین مواردی را بررسی می‌کنیم که می‌توانند مانعی برای انجام جراحی باشند یا نیاز به ارزیابی‌های دقیق‌تری داشته باشند.

محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های پزشکی

افرادی که به بیماری‌های مزمن کنترل‌نشده مانند فشار خون بالا، دیابت شدید، مشکلات قلبی یا تیروئید مبتلا هستند، ممکن است کاندید مناسبی برای جراحی زیر چشم نباشند. این بیماری‌ها می‌توانند روند بهبودی را کند کرده، احتمال خونریزی یا عفونت را افزایش دهند و نتیجه عمل را تحت‌تأثیر قرار دهند.
همچنین، بیماران با بیماری‌های سیستم ایمنی، اختلالات انعقادی یا سابقه سکته قلبی یا مغزی در گذشته باید با احتیاط و تنها با تأیید پزشک متخصص وارد فرآیند جراحی شوند.

خشکی چشم یا بیماری‌های چشمی فعال

اگر فرد دچار خشکی شدید چشم، التهاب مزمن ملتحمه، بلفاریت یا بیماری‌های سطح قرنیه باشد، انجام بلفاروپلاستی ممکن است علائم چشمی را تشدید کند. چرا که این جراحی می‌تواند تماس طبیعی پلک با سطح چشم را تغییر داده و باعث تحریک، سوزش یا خشکی بیشتر شود.
در چنین شرایطی، ابتدا باید بیماری چشمی تحت کنترل قرار گیرد و سپس در صورت صلاحدید پزشک، جراحی با تدابیر ویژه انجام شود.

مصرف دخانیات و داروهای خاص

افرادی که سیگار یا قلیان مصرف می‌کنند، به دلیل اختلال در خون‌رسانی و کاهش توان ترمیم بافت‌ها، بیشتر در معرض عوارض پس از جراحی قرار دارند. توصیه می‌شود مصرف دخانیات حداقل دو تا چهار هفته پیش از جراحی زیر چشم و تا پایان دوران نقاهت به‌طور کامل قطع شود.
همچنین مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین، وارفارین یا برخی مکمل‌های گیاهی (مثل جینسنگ یا جینکوبیلوبا) نیز باید با مشورت پزشک قطع یا تنظیم شود تا احتمال خونریزی حین یا بعد از عمل کاهش یابد.

اختلالات روانی یا انتظارات غیرواقعی

یکی از مهم‌ترین عوامل شکست در جراحی زیر چشم، داشتن انتظارات غیرمنطقی یا ابتلا به اختلالاتی مانند بدریخت‌انگاری بدن (BDD) است. در این شرایط، بیمار علی‌رغم نتیجه موفق جراحی، ممکن است احساس نارضایتی شدید داشته باشد یا مدام به دنبال جراحی‌های مکرر باشد.
در چنین مواردی، مشاوره روانشناسی قبل از تصمیم‌گیری برای جراحی، بسیار ضروری است. جراحان باتجربه، معمولاً با مشاهده علائم اختلالات روان‌شناختی یا انتظارات غیرواقعی، جراحی را به تعویق می‌اندازند یا از انجام آن خودداری می‌کنند.

حساسیت‌های پوستی یا سابقه جراحی ناموفق

افرادی که پوست ناحیه پلک‌شان بسیار نازک، خشک یا مستعد اسکار (جای زخم) باشد، ممکن است بعد از جراحی با عوارضی مثل اسکارهای قابل‌مشاهده، تیره شدن ناحیه عمل یا اختلال در بسته شدن کامل پلک روبه‌رو شوند.
همچنین افرادی که سابقه جراحی ناموفق پلک، سوختگی، آسیب یا پرتودرمانی در ناحیه چشم دارند، در معرض خطر چسبندگی یا عوارض بعدی هستند. در این موارد، جراح باید با دقت بیشتری اقدام کند یا روش‌های جایگزین را پیشنهاد دهد.

جمع‌بندی کوتاه:

جراحی زیر چشم برای افرادی با بیماری‌های مزمن کنترل‌نشده، خشکی چشم یا پوست حساس مناسب نیست.
مصرف دخانیات یا داروهای رقیق‌کننده خون، احتمال عوارض جراحی را افزایش می‌دهد.
افرادی که انتظارات غیرواقعی دارند یا دچار اختلالات روانی هستند، ابتدا باید تحت مشاوره تخصصی قرار گیرند.
در صورت سابقه جراحی ناموفق یا آسیب پوستی شدید، این جراحی با احتیاط بیشتری انجام می‌شود.
 

سوالات مهم قبل از تصمیم به جراحی زیر چشم

تصمیم‌گیری برای جراحی زیر چشم (بلفاروپلاستی پلک پایین) تنها با مشاهده علائم ظاهری یا شنیدن توصیه دیگران کافی نیست. بسیاری از بیماران پیش از اقدام، پرسش‌های مشخص و تکرارشونده‌ای دارند که دانستن پاسخ دقیق آن‌ها برای رسیدن به نتیجه مطلوب حیاتی است. در ادامه به رایج‌ترین سوالات و نکات مهم پیش از جراحی پرداخته‌ایم.

آیا جای زخم باقی می‌ماند؟

یکی از دغدغه‌های رایج بیماران، جای زخم یا اسکار پوستی بعد از جراحی زیر چشم است. خوشبختانه در اغلب موارد، جراح از تکنیک‌هایی استفاده می‌کند که محل برش یا در سطح داخلی پلک (برش تحت‌ملتحمه‌ای) یا دقیقاً زیر خط مژه‌ها باشد، جایی که به‌خوبی در چین‌های طبیعی پوست پنهان می‌شود.
در روش برش داخلی (Transconjunctival) اصلاً جای زخم قابل مشاهده‌ای وجود ندارد، اما در روش برش زیر مژه (Subciliary) اگرچه احتمال اسکار بسیار پایین است، اما در پوست‌های حساس یا بیماران با زمینه ژنتیکی خاص، ممکن است جای زخم ظریف و محوی باقی بماند. رعایت مراقبت‌های بعد از عمل مثل استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده و پرهیز از نور آفتاب، تأثیر زیادی در به حداقل رساندن اسکار دارد.

دوره نقاهت چقدر است؟

دوره نقاهت جراحی زیر چشم معمولاً بین ۷ تا ۱۴ روز است. در ۳ تا ۵ روز اول، تورم و کبودی کاملاً طبیعی است که با استفاده از کمپرس سرد، بالا نگه‌داشتن سر حین استراحت، و پرهیز از فعالیت‌های سنگین قابل کنترل است.
بیشتر بیماران پس از یک هفته می‌توانند به فعالیت‌های روزمره (با رعایت نکات مراقبتی) برگردند، ولی بازگشت کامل به ظاهر طبیعی پوست ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. بخیه‌ها معمولاً ظرف یک هفته کشیده می‌شوند یا در برخی موارد از بخیه‌های جذب‌شونده استفاده می‌شود.

چه مراقبت‌هایی قبل و بعد از عمل لازم است؟

رعایت مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی زیر چشم نقش مهمی در موفقیت جراحی دارد:

• مراقبت‌های قبل از عمل:

قطع مصرف سیگار و دخانیات حداقل ۲ هفته قبل
قطع داروهای رقیق‌کننده خون با نظر پزشک
شستن پوست ناحیه چشم و عدم استفاده از لوازم آرایشی در روز عمل
مشورت دقیق با پزشک در مورد سوابق بیماری‌ها و داروهای مصرفی

• مراقبت‌های بعد از عمل:

استفاده منظم از کمپرس سرد در ۲۴ تا ۷۲ ساعت اول
بالا نگه‌داشتن سر در زمان خواب برای کاهش تورم
پرهیز از خم شدن یا فعالیت‌های سنگین تا یک هفته
مصرف داروهای تجویز شده مانند آنتی‌بیوتیک و مسکن‌ها
استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده یا ضدآفتاب مخصوص بعد از برداشتن بخیه‌ها
مراجعه منظم برای ویزیت‌های پس از جراحی

آیا نیاز به تکرار عمل وجود دارد؟

در اغلب موارد، جراحی زیر چشم یک عمل زیبایی با ماندگاری نسبتاً طولانی (۸ تا ۱۵ سال) محسوب می‌شود و نیاز به تکرار آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد. با این حال، فرآیند طبیعی پیری پوست ادامه دارد و در بعضی موارد ممکن است فرد پس از گذشت سال‌ها مجدداً دچار افتادگی یا تغییر در ناحیه پلک پایین شود.
همچنین اگر جراحی اول با تکنیک مناسب انجام نشده باشد یا مشکل به‌طور کامل برطرف نشده باشد، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی (revision surgery) وجود داشته باشد.

آیا تیرگی یا گودی کامل از بین می‌رود؟

یکی از سوالات مهم بیماران این است که آیا تیرگی یا گودی زیر چشم با جراحی کاملاً از بین می‌رود؟ پاسخ این است: بستگی دارد. جراحی زیر چشم بیشتر برای اصلاح پف، پوست اضافی و چربی‌های برجسته طراحی شده است.
اگر تیرگی ناشی از تجمع رنگدانه یا مشکلات عروقی باشد، ممکن است به درمان‌های مکمل مثل لیزر، مزوتراپی یا کرم‌های روشن‌کننده نیاز باشد. اما اگر تیرگی نتیجه گودی زیر چشم است، در این صورت ممکن است جراح با تغییر موقعیت چربی یا تزریق ژل آن را اصلاح کند.
در بسیاری از موارد، نتیجه چشمگیر و قابل‌قبول است ولی نه همیشه ۱۰۰٪. بنابراین باید قبل از عمل، ارزیابی دقیق و مشاوره کامل با پزشک انجام شود تا انتظارات بیمار واقع‌بینانه تنظیم گردد.

جمع‌بندی کوتاه:

در اکثر موارد، جراحی زیر چشم بدون جای زخم قابل‌دید انجام می‌شود.
دوره نقاهت معمولاً کوتاه است ولی به مراقبت دقیق نیاز دارد.
رعایت توصیه‌های پزشک قبل و بعد از جراحی، در نتیجه نهایی بسیار مؤثر است.
نتایج طولانی‌مدت هستند، اما تکرار جراحی در موارد خاص ممکن است لازم شود.
برای درمان تیرگی، گاهی به روش‌های مکمل نیاز است.
 

جمع‌بندی + پاسخ به پرسش‌های متداول بیماران

تصمیم برای انجام جراحی زیر چشم یک انتخاب مهم است که نیاز به آگاهی دقیق، ارزیابی پزشکی و تنظیم انتظارات واقع‌بینانه دارد. چه به‌دلایل زیبایی به دنبال ظاهری جوان‌تر باشید، چه به‌دلایل عملکردی مانند بهبود دید یا کاهش خستگی چشم، دانستن اطلاعات علمی معتبر از زبان پزشک متخصص می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری شما را شفاف‌تر کند.

مهم‌ترین نکات قبل از جراحی زیر چشم

قبل از هر اقدامی، این موارد را به‌دقت بررسی کنید:

• آیا پوست اضافه، پف یا گودی زیر چشم شما واقعاً نیازمند جراحی است یا روش‌های غیرجراحی پاسخگو هستند؟
• آیا سلامت عمومی شما مناسب جراحی است؟ بیماری‌هایی مانند دیابت کنترل‌نشده، فشار خون بالا یا خشکی شدید چشم ممکن است محدودیت ایجاد کنند.
• آیا پزشک معالج تجربه کافی در بلفاروپلاستی پلک پایین دارد و می‌تواند از تکنیک مناسب برای شما استفاده کند؟
• آیا درک روشنی از دوره نقاهت، مراقبت‌ها، محدودیت‌ها و نتایج احتمالی دارید؟

این پرسش‌ها پایه تصمیم‌گیری مطمئن شما برای جراحی زیر چشم هستند.

کاربردهای فراتر از زیبایی

بسیاری تصور می‌کنند جراحی زیر چشم صرفاً برای زیبایی است، اما در عمل می‌تواند مزایای درمانی زیادی هم داشته باشد:

• بهبود میدان دید در مواردی که پوست اضافی مانع بینایی شده باشد
• کاهش خستگی عضلات چشم ناشی از افتادگی پوست یا پف شدید
• درمان تحریک مکرر چشم یا خشکی ناشی از تماس مداوم پلک با سطح چشم
• امکان بررسی و تشخیص بهتر بیماری‌های چشمی با حذف موانع پلکی

این کاربردهای درمانی، ارزش این جراحی را فراتر از جنبه زیبایی آن می‌برند.

خطرات احتمالی و راه‌های کاهش آن‌ها

هر جراحی، حتی یک جراحی ظریف مانند بلفاروپلاستی پلک پایین، با ریسک‌هایی همراه است. رایج‌ترین خطرات و راهکارهای کاهش آن:

با انتخاب پزشک مجرب و رعایت دقیق مراقبت‌های قبل و بعد، احتمال بروز عوارض به حداقل می‌رسد.

سوالات پرتکرار بیماران با پاسخ علمی

بهترین پزشک برای جراحی زیر چشم کیست؟

پزشک متخصص جراحی پلاستیک یا فوق‌تخصص چشم با سابقه مستند در جراحی‌های پلک (بلفاروپلاستی) بهترین انتخاب است. تجربه در آنالیز چهره و مهارت در تکنیک‌های کم‌تهاجمی، اولویت انتخاب است.

آیا گودی و تیرگی زیر چشم با جراحی کامل از بین می‌رود؟

خیر، اگر تیرگی ناشی از رنگدانه باشد، جراحی کمکی نمی‌کند. اما اگر دلیل آن گودی یا سایه باشد، انتقال چربی یا تزریق ژل همزمان با جراحی می‌تواند موثر باشد.

آیا نتایج جراحی دائمی هستند؟

نتایج معمولاً ۸ تا ۱۵ سال ماندگاری دارند. با این حال، روند طبیعی پیری ادامه دارد و ممکن است پس از سال‌ها نیاز به اصلاح مجدد باشد.

سن مناسب برای انجام این جراحی چه زمانی است؟

به‌طور معمول، بالای ۳۰ سال بهترین سن است، ولی افرادی با مشکلات ژنتیکی ممکن است در سنین پایین‌تر نیز کاندید مناسب باشند.

آیا امکان برگشت پف یا افتادگی وجود دارد؟

در موارد نادر، بله. اگر علت پف زمینه ژنتیکی یا هورمونی قوی داشته باشد، ممکن است پس از چند سال علائم برگردند.

توصیه نهایی پزشک + دعوت به مشاوره تخصصی

اگر ظاهر پلک پایین شما باعث خستگی، کاهش اعتماد به‌نفس یا حتی اختلال در بینایی شده، وقت آن رسیده که گزینه جراحی زیر چشم را جدی بررسی کنید. البته این تصمیم نیازمند بررسی دقیق ساختار چهره، سلامت عمومی، و انتخاب یک کلینیک معتبر با پزشک مجرب است.
دعوت به مشاوره:
برای ارزیابی دقیق شرایط خود، دریافت مشاوره صادقانه و بررسی عکس‌های قبل و بعد بیماران دیگر، همین حالا با ما تماس بگیرید. اولین قدم برای چهره‌ای شاداب‌تر و چشم‌هایی جوان‌تر، همین گفت‌وگو است.